คุณเคยคุยเรื่องผีกับเด็กๆ ไหมครับ
ผู้ใหญ่จำนวนมาก ใช้เรื่องผีหลอกให้เด็กกลัว แล้วใช้ความกลัวนั้นขู่บังคับให้เด็กยอมทำตาม
ผู้ใหญ่อีกจำนวนหนึ่ง พยายามปลอบเด็กว่า ผีไม่มีจริง ไม่ต้องกลัว แต่มักพบว่าไม่ได้ผล เด็กยังคงกลัวผีอยู่ดี
ผู้ใหญ่จำนวนไม่น้อย กลัวผีเสียเอง ดังนั้น เวลาลูกหลานแสดงอาการกลัวผี ก็ไม่มีอะไรจะไปปลอบใจพวกเขาได้ เพราะตัวเองก็ยังเป็นเลย
วันนี้ ผมได้คุยเรื่องผีกับสาวน้อยคนหนึ่ง เราเปิดประเด็นคุยเรื่องนี้มาหลายครั้ง แต่ละครั้งพบว่าเธอเติบโตและมีมุมมองที่เปลี่ยนไป ครั้งนี้เธออยู่ในวัยย่าง 12 ปี
เริ่มต้นจากที่เธอบ่นว่า "เฮ้อ... เบื่อ"
จากนั้น เราคุยกันว่าเธอเบื่ออะไร
ตามด้วยการคิดเล่นๆ ว่า อะไรทำให้เด็กสมัยนี้เบื่อ
ถ้าเป็นสมัยที่มนุษย์ยังอยู่ป่า เด็กเขาจะใช้เวลาทำอะไรกัน
"วันๆ ก็คงจะต้องวุ่นอยู่กับการหาอาหาร เอาตัวรอดจากสัตว์ร้าย
คงไม่มีเวลามาทำอะไรได้มากนัก"
แล้วเขาจะเบื่อเหมือนเด็กสมัยนี้ไหม
"ไม่น่าจะ"
เธอบ่นเบื่อ เพราะเธออยากให้ถึงวันงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติเร็วๆ จะได้ไปซื้อหนังสือมาตุนไว้อ่านเหมือนที่ทำเป็นประจำ
จากเรื่องเบื่อ เราขยับมาเรื่องความกลัวผี
เธอคิดว่าผีไม่มีจริง แต่เธอก็ยังกลัวผีอยู่ดี
เธอรู้สึกตลกที่ตัวเองเป็นอย่างนี้
ผมถามว่า ความกลัวผีของเธอเป็นอยู่ตลอดเวลา
หรือเป็นเพียงบางเวลา
เธอตอบว่า เป็นเวลามืด และอยู่คนเดียว
ผมถามต่อว่า ความกลัวของเธอ เกิดขึ้นจากจินตนาการ
หรือความทรงจำ
เธอคิดว่า น่าจะมาจากพี่เลี้ยงเคยเล่าเรื่องผีให้กลัว
เพื่อขู่เธอให้ทำตาม
เราคุยกันเรื่องจินตนาการและความทรงจำ
ที่อาจกระตุ้นให้เกิดความกลัว
เธอคงฉุกคิดอะไรได้บางอย่าง แล้วถามผมว่า
"ถ้าหากเราไม่ต้องต่อสู้กับความกลัว
มันจะช่วยให้เราหายกลัวได้ไหม"
"เป็นความคิดที่น่าสนใจทีเดียว
ถ้าเราไม่ต้องต่อสู้ ไม่ต้องหนีมัน แค่ปล่อยให้มันผ่านเข้ามา
แล้วผ่านออกไป ภาพของผีในใจก็จะอยู่กับเราไม่นาน
น่าจะทำให้เรากลัวน้อยลงเยอะ
แต่ถ้าเราคอยแต่จะหนีมัน คอยกันไม่ให้มันโผล่มาในใจเรา
คอยสู้กับมัน
มันกลับจะอยู่กับเรานานขึ้น น่าจะทำให้เรากลัวมากขึ้น"
เธอคิดอะไรได้อีกเรื่องที่ไม่เกี่ยวกัน
"เหมือนตอนฝึกว่ายน้ำเลย
ตอนแรก ไม่กล้าเอาหัวจุ่มน้ำ มัวแต่กลัว ทำให้ว่ายน้ำไม่ได้
แต่พอเอาหัวจุ่มน้ำ แล้วปล่อยให้น้ำมันไหลไปเอง
ความกลัวก็หายไป
แล้วก็ว่ายน้ำเป็น"
สาวน้อยเติบโตขึ้นอีกขั้นหนึ่ง
หากถามว่า เธอจะหายกลัวผีไปเลยไหม
ผมคิดว่าไม่
แต่อย่างน้อย วันนี้ เธอคงค้นพบอะไรบางอย่าง
เกี่ยวกับจินตนาการ ความกลัว และการรู้จักปล่อยวาง
เธอเรียนรู้ในระหว่างการพูดคุย ว่าการสู้เพื่อหลีกเลี่ยงจากสิ่งที่กลัว กลับทำให้มันอยู่กับเรานานขึ้น
กลับทำให้เรากลัวมันมากขึ้น
คุณว่าจริงไหมครับ